Εξώκοσμο θέαμα νσ βρίσκεσαι τη νύχτα στην άκρη του κόσμου, κάτω από τους ήχους του ταμπούρλου και τις παρακλήσεις της σαμάνας στον Αιώνιο Γαλάζιο Ουρανό.
Λίγο πριν αναχωρήσουμε από τις στέπες της δυτικής Μογγολίας είχαμε την τύχη να ζήσουμε μια ξεχωριστή βραδιά .
Θα επισκεπτόταν την περιοχή μας μια σαμάνος και θα είχαμε την δυνατότητα να παρευρεθούμε στο τελετουργικό αυτής της πρωτόγονης «θρησκείας» έχοντας μια μυστικιστική εμπειρία.
Σήμερα στην Μογγολία το 6% πιστεύει στον σαμανισμό – Τεγκερισμό (Tengerism), ενώ το 50% ασπάζεται το Θιβετιανό Βουδισμό και το 40% καταγράφεται ως άθεο.
O Σαμανισμός-Τεγκερισμός, (Tengerism) , είναι μια αρχέγονη πρακτική λατρείας που στον πυρήνα της κυριαρχεί ο πατέρας «Αιώνιος Γαλάζιος Ουρανός » ο Tenger, η μητέρα Γη και τα πνεύματα των προγόνων.
Άλλα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τον Τεγκερισμό είναι η ισορροπία η οποία πρέπει να κυριαρχεί εσωτερικώς κι εξωτερικώς του ανθρώπου και ιδιαίτερα στο περιβάλλον που ζει.
Όταν αυτή η ισορροπία (εντός ή εκτός) διαταράσσεται, τότε καλείται να την αποκαταστήσει ο σαμάνος ιερέας ο οποίος διακονεί αυτή τη «θρησκεία» .
Επίσης ένα άλλο βασικό στοιχείο που πιστεύουν οι Τεγκεριστές είναι το “μπουγιάν” (“buyan”), κάτι πολύ κοντινό προς το βραχμανικό “κάρμα”, δηλαδή την ατομική ευθύνη του ανθρώπου ως προς τις πράξεις του οι οποίες καθορίζουν την πορεία του στη ζωή. Κατά τον Τεγκερισμό ολόκληρος ο Κόσμος είναι ζωντανός και κάθε τι φυσικό π.χ. τα ζώα, τα φυτά, τα πετρώματα, το νερό εμπεριέχουν πνεύμα.
Ως εκ τούτου, το κάθε τι φυσικό θα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο σεβασμού, κυρίως δε η ίδια η φύση την οποία θεοποιεί ο Τεγκερισμός σεβόμενος όλες της τις παραμέτρους. Κατά τον Τεγκερισμό, στον πυρήνα κάθε ασθενείας, κάθε προβλήματος υπάρχει ένα πνευματικό ζήτημα στο οποίο μπορούν να ¨βοηθήσουν’’ εκτός από τον Tenger και τα προγονικά πνεύματα, επαναφέροντας την ηρεμία, την δύναμη, την ευδιαθεσία σε όποιον τα έχει χάσει.
Μόλις είχε σκοτεινιάσει κατέφθασε η σαμάνος συνοδευόμενη από έναν ακόλουθο- βοηθό και κατευθύνθηκαν στην γκέρ (νομαδική σκηνή).
Εκεί, απομονωμένη και μετά από πολύ ώρα αυτοσυγκέντρωσης, μπήκε σε κατάσταση ‘’ταξιδιού’’ προκειμένου να έρθει στην πρώτη φάση έκστασης.
Στην συνέχεια βγήκε ο βοηθός της, άναψε μια μεγάλη φωτιά και κάνοντας ένα μεγάλο κύκλο γύρο από την εστία, είπε στους πιστούς και …στους περίεργους δυτικούς να κάνουν απόλυτη ησυχία, μένοντας έξω από τον κύκλο.
Έπειτα συνόδευσε την σαμάνο στην εστία της φωτιάς και άρχισε η τελετή… Ξεκίνησε χορεύοντας γύρω από την φωτιά και ανεμίζοντας τα χρωματιστά κουρέλια της, χτυπούσε το τύμπανο το οποίο βοηθά να συγκεντρωθεί και να μεταφερθεί στο «Κέντρο του Κόσμου». Με καλυμμένο το πρόσωπο της καλούσε τα πνεύματα με ψαλμούς, τραγούδια, ήχους και κραυγές
Έπειτα, παίρνοντας από ένα δοχείο γάλα, άρχισε να το ρίχνει στην εστία της φωτιάς ενώ συνέχιζε την κυκλική πορεία της γύρω από την εστία, επαναλαμβάνοντας συνέχεια το ίδιο ‘’τροπάρι’’..
Με αυτήν την διαδικασία η σαμάνος έρχεται σε έκσταση ‘’εγκαταλείπει ‘’ το σώμα της και άλλοτε ανυψώνεται προς τον θεό ουρανό ή ακολουθεί πορεία καθόδου στον κάτω Κόσμο, τον κόσμο των προγονικών πνευμάτων.
Εξώκοσμο θέαμα αυτή η εικόνα… Να βρίσκεσαι την νύχτα στην άκρη του κόσμου, κάτω από τους ήχους του ταμπούρλου και τις παρακλήσεις της σαμάνας στον Αιώνιο Γαλάζιο Ουρανό, όσο ψυχρός παρατηρητής- φωτογράφος και να είσαι, αυτό το σκηνικό σε μεταφέρει σε άλλη διάσταση.
Μετά από αυτή την τελετή οδηγηθήκαμε όλοι στην γκερ ( νομαδική σκηνή) και, σχηματίζοντας ένα ημικύκλιο, ήρθε συνοδευόμενη από τον βοηθό της και κάθισε στην άκρη της γκέρ.
Στην αρχή έβαλε ένα μεταλλικό έλασμα στο στόμα της που με την βοήθεια των δακτύλων της προκαλούσε έναν απόκοσμο επαναλαμβανόμενο ήχο. Στη συνέχεια καλυμμένη από το πέπλο της άρχισε να ‘’σκανάρει’’ τους παρευρισκομένους.
Ως επισκέπτες, σεβόμενοι την πίστη τον ντόπιων, παρακολουθήσαμε σιωπηλοί και με μεγάλη προσοχή το τελετουργικό. Έπειτα η σαμάνος επιλέγοντας με ένα νεύμα της κάποιους από τους παρευρισκομένους άρχισε να τους λέει ‘’ την μοίρα τους ‘’.
Τα λόγια αυτά, τα οποία μας τα μετέφραζε ο ντόπιος αγγλόφωνος συνοδός μας , μου θύμιζαν τα λόγια της μικρασιάτισας γιαγιάς μου που, καθισμένη παρέα με τις γυναίκες της γειτονιάς, έλεγε το φλιτζάνι. .
-Εσύ θα ζήσεις 92 χρόνια
-Μεγάλο δρόμο έχεις μπροστά σου
-Απομακρύνεσαι από τους στόχους σου , αλλά θα τα καταφέρεις και όλα θα πάνε καλά
Και διάφορα άλλα που συνήθως είχαν να κάνουν με το παρόν και το μέλλον.
Εγώ και η παρέα μου που γενικά ’’ δεν έχουμε τον θεό μας’’, βλέπαμε με μεγάλη καχυποψία όλο αυτό που συνέβαινε γύρω μας .
Όλα αυτές οι πρακτικές έκστασης και ανύψωσης της ψυχής στον Ουρανό, την κάθοδο στον Κάτω Κόσμο, την κυριαρχία της φωτιάς στις τελετές, τις μαντικές ικανότητες των ιερέων κ.α. τις έχω συναντήσει με μικρές παραλλαγές και σε άλλους λαούς και θρησκείες του κόσμου, π.χ. οι Ζωροάστρες στο Ιράν, οι Ινδιάνοι στην Κεντρική Αμερική, οι Σούφι μοναχοί στην Ανατολία ή οι. Λαμαϊστές στο Θιβέτ και άλλοι.
Όλα αυτά θεωρώ πως κατά βάθος έχουν κοινή ρίζα. Η αλήθεια είναι πως ότι έχω γνωρίσει μέχρι σήμερα δεν με έχει πείσει για την ύπαρξη υπερφυσικών οντοτήτων. Δεν έχω αποδείξεις μα είμαι ανοιχτός σε κάθε …αφύσικο που θα μου αποκαλυφθεί.
Αυτό που εισέπραξα είναι ότι ο σαμανισμός – τεγκερισμός έχει θεοποιήσει τη φύση και προσπαθεί με κάθε τρόπο, ειδικά τις μέρες μας που ο πλανήτης μας καταστρέφεται με ραγδαίους ρυθμούς από την ανθρώπινη ασυδοσία, να ξαναχαρίσει στον άνθρωπο τη χαμένη του ισορροπία και αρμονία. Και όπως έλεγαν και οι ινδιάνοι σαμάνοι «να βαδίζεις με αρμονία και ομορφιά πάνω στη Γη»..
Επίσης είναι ένα θρησκευτικό σύστημα το οποίο δεν έχει δόγματα, ναούς, ιερατεία όπως συμβαίνει με τις μεγάλες θρησκείες. Ο σαμάνος είναι αρχικά θεραπευτής και κυρίως εξυπηρετεί μια αντικειμενική ανάγκη, την ανάγκη για φαρμακευτική φροντίδα στην οποία αρκετοί νομαδικοί λαοί δεν έχουν πρόσβαση σε άλλη θεραπευτική μέθοδο.
Ο σαμάνος είναι ο άνθρωπος που διαθέτει τις γνώσεις και τις ειδικές ικανότητες λόγω της στενής του σύνδεσης με τη φύση και την βαθιά γνώση των φαρμακευτικών φυτών και άλλων ουσιών που υπάρχουν στο φυσικό περιβάλλον του.
Ξαπλωμένος στη σπαρτιάτικη σκηνή μου εκείνο το τελευταίο βράδυ, κάνοντας ‘’φλας μπακ’’ τις μέρες τις παραμονής μου στην Μογγολία, και νιώθοντας ότι έστω και για λίγο έγινα μέρος αυτού του ξεχασμένου κόσμου, ενός κόσμου που η καθημερινή ζωή απέχει αιώνες από την δική μου καθημερινότητα των ανέσεων, διαπίστωσα ότι τελικά ελάχιστα πράγματα μάς είναι απαραίτητα .
Πως οι πλαστές «ανάγκες», μας έχουν δημιουργήσει εξαρτήσεις, μας έχουν κάνει δέσμιους αφαιρώντας μας την αίσθηση της πληρότητας, της αίσθηση της πηγαίας χαράς, την αίσθηση της ελευθερίας.
Το να βγούμε από την άνεση των όσων γνωρίζουμε, που δεν είναι καθόλου εύκολο, εάν δεν δουλέψεις βαθιά μέσα σου, μειώνει την απόσταση μεταξύ εμάς και της μητέρας φύσης η οποία μας δίνει πλουσιοπάροχα όλα όσα έχουμε πραγματικά ανάγκη. Αν το καταφέρεις όμως, νιώθεις πλήρης από κάθε άποψη και προπάντων ελεύθερος.
Μετά από ένα τέτοιο οδοιπορικό ποτέ δεν γυρνάς ο ίδιος άνθρωπος πίσω.
Πέτρος Τριανταφυλλίδης
