Η Iωνία φορούσε ακόμη τα γιορτινά της από την τελετή των εγκαινίων του συνοικισμού, που είχε γίνει στις 9 Δεκεμβρίου, όταν ο παλιός ο χρόνος πήρε να ετοιμάζει τα μπαγκάζια του για το ταξίδι δίχως επιστροφή.
«Να πάει και να μη γυρίσει» τον ξαπόστελναν οι πρόσφυγες οι οποίοι, δεκάξι μήνες μετά τον ξεριζωμό τους από την πατρογονική γη, εξακολουθούσαν να αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες με την εγκατάστασή τους στη νέα πατρίδα.
Δεν ήταν καλοδεχούμενοι εδώ, το βλέπανε. Κι όποτε το ξεχνούσαν, φρόντιζαν οι Ελλαδίτες να τους το υπενθυμίσουν με κάθε ευκαιρία. Ενδεικτικό του κλίματος που υπήρχε και της στάσης που τηρούσαν οι γηγενείς απέναντί τους είναι και το παρακάτω απόσπασμα από το χρονογράφημα που δημοσιεύτηκε στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας «Βραδυνή» (φύλλο 25.12.1923).
«Σε μια γωνιά κάποιου από τα κέντρα που μαυρίζουν από κόσμον κάθε βράδυ ευρεθήκαμε συγκεντρωμένοι γύρω από ένα τραπεζάκι πέντε-εξ παλαιοί γνώριμοι, Αθηναίοι δηλαδή κατοικούντες εν Αθήναις από την μακρυνήν εκείνην προπολεμικήν εποχήν… Εκαθήμεθα λοιπόν και πρέπει να ομολογήσωμεν ότι είμεθα πολύ παραξενευμένοι δια την συνάντησιν μας.
-Μωρέ που βρεθήκαμε! Μέσα εις τον ωκεανό αυτόν των αγνώστων μούτρων…
-Ξέρετε σαν τι μοιάζουμε; Σαν ναυαγοί που ευρέθησαν έξαφνα μέσα εις μιαν άγνωστον πόλιν… Εμείς οι Αθηναίοι έχομε ναυαγήσει μέσα εις τας Αθήνας και έχομε τώρα την εντύπωσιν ότι μας φιλοξενεί η απέραντη αυτή προσφυγούπολις…»
Τέτοια γράφανε… Την ίδια ώρα πολλά από αυτά τα «άγνωστα μούτρα», που είχαν χάσει τους δικούς τους στην Καταστροφή, στο άκουσμα ότι το ατμόπλοιο «Αρχάγγελος» έφτασε από τη Σμύρνη στον Πειραιά (Λοιμοκαθαρτήριο Αγίου Γεωργίου) με 1.200 αιχμαλώτους στρατιώτες και πολίτες από τα στρατόπεδα της Άγκυρας και του Αφιόν Καραχισάρ, έτρεχαν με αναπτερωμένες ελπίδες να αγοράσουν τις εφημερίδες που δημοσίευαν τον κατάλογο με τα ονόματα…
Κατέπλεαν συχνά πλοία από τη Σμύρνη στον Πειραιά εκείνες τις τελευταίες μέρες του χρόνου. Ένα από αυτά, το ιταλικό «Σαν Σιμόνε» κουβαλούσε ένα μακάβριο φορτίο: χίλιους τόνους από παλαιά σιδηρικά και άλλα υλικά που είχαν μαζευτεί μέσα από τα ερείπια της κατεστραμμένης πόλης. Το «πλιάτσικο» ήταν καθόλα νόμιμο. Όπως έγινε γνωστό από το πλήρωμα, «η αποτεφρωθείσα έκταση εξετέθη σε δημοπρασία και πολλές ιταλικές εταιρίες αγόρασαν μεγάλες περιοχές ερειπίων από τις οποίες περισυνέλεξαν όλα τα χρήσιμα είδη». (Βραδυνή 26.12.1923).
Παράξενες κυλούσαν εκείνες οι μέρες… Στα ζαχαροπλαστεία είχαν κάνει την εμφάνισή τους ολόκληρα χιονισμένα βουνά από κουραμπιέδες. Όμως τα Χριστούγεννα δε θα έρχονταν αυτή τη χρονιά. Με βάση το επίσημο ημερολόγιο του ελληνικού κράτους, φέτος η γέννηση του Χριστού θα γιορταζόταν στις 7 Ιανουαρίου 1924 και ήταν η μόνη και μοναδική φορά στα χρονικά που τα Χριστούγεννα θα έπονταν της Πρωτοχρονιάς.
Αυτό γιατί η κυβέρνηση μέσα στο 1923 αποφάσισε να εφαρμόσει το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Μεμιάς η 16η Φεβρουαρίου ορίστηκε ως 1η Μαρτίου και οι ενδιάμεσες 13 ημέρες χάθηκαν στα χαρτιά. Η Εκκλησία δεν ακολούθησε και μόνο έναν χρόνο μετά- τον Μάρτιο του 1924- αποφάσισε να υιοθετήσει κι αυτή το Γρηγοριανό ώστε να συμβαδίσει ξανά με το επίσημο ελληνικό κράτος και με την Ευρώπη αφήνοντας πίσω της την εκκλησιαστική παράδοση αιώνων.
Κάπως έτσι το 1924 γιορτάστηκαν δυο φορές τα Χριστούγεννα. Στις 7 Ιανουαρίου τα… χρωστούμενα από το 1923 και στις 25 Δεκεμβρίου τα… κανονικά.
Καλά Χριστούγεννα!
*H φωτογραφία είναι από έκδοση του Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας (ΜΙΕΤ/ΕΛΙΑ). Στη λεζάντα γράφει: La rue de marche a Ionia
