Λίγο πριν μας κλείσει η καραντίνα σπίτια μας, επισκέφτηκα μαζί με τα φιλαράκια μου μια παλιά μου αγαπημένη την οποία είχα να συναντήσω είκοσι τρία χρόνια. Αν και τις προηγούμενες φορές που βρέθηκα σ’ αυτήν, νόμιζα πως είχα περπατήσει κάθε της γωνιά, η παρότρυνση των φίλων και τα πολύ φτηνά ναύλα για αυτήν με έκαναν να ξανανοίξω τα κιτάπια μου και να αναζητήσω μέρη και άλλες απόκρυφες γωνιές της που μου είχαν διαφύγει στα προηγούμενα ταξίδια. Επιστροφή λοιπόν στο δυτικό άκρο της Σαχρά, στο πανέμορφο Μαρόκο!
Δυστυχώς στα τόσα χρόνια που πέρασαν από τότε άλλαξαν πολλά σε αυτό το πολύτιμο μαργαριτάρι της βόρειας Αφρικής. Φτιασιδώθηκε τόσο πολύ που έγινε η πιο ελκυστική κοσμοπολίτισσα ολόκληρης της Αφρικής. Μιλιούνια τα γκρουπάκια των τουριστών που δέχεται όλο τον χρόνο και τα απόκρυφα σημεία της μόνο απόκρυφα δεν είναι πια.
Με ογδόντα ευρώ αεροπορικά εισιτήρια Aller Retour φτάσαμε στο πολύβουο Marrakesh.
Στην «Κόκκινη Πόλη» αξίζει να μείνεις μόνο μέσα στην Μεντίνα (παλαιά πόλη) η οποία χτίστηκε πριν 1.000 χρόνια και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα παζάρια του Μαρόκου. Στην πλατεία Jemaa el-Fnaa ξετυλίγεται το σύγχρονο φτιασιδωμένο τουριστικό Μαρόκο. Όλο το ‘‘τσίρκο Medrano’’ είναι ξαμολημένο και περιμένει τα λεφούσια των τουριστών με αντάλλαγμα λίγα ντιρχάμ. Γητευτές φιδιών, χορευτές, μουσικοί, όλα στημένα για τον τουρίστα που χαζεύει την εξωτική «αυλή των θαυμάτων’», περιτριγυρισμένος από ντόπια ταχυφαγεία.
Το επόμενο πρωί εγερτήριο στις πέντε για να κάνω τη μοναχική μου φωτογραφική περιπλάνηση και στην συνέχεια, όταν έφεξε για τα καλά και σήμανε το εγερτήριο και για την παρέα μου, πήραμε των ομματιών μας και φύγαμε για τον βορά.
Στο πρόγραμμα μας είχαμε βάλει μια μικρή ορεινή πόλη την Chefchaouen που τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει μεγάλη φήμη.
Ενδιάμεσα της απόστασης των 600 χλμ. που μας χώριζαν από την Chefchaouen, κάναμε μια στάση στην πρωτεύουσα της χώρας το Rabat και είδαμε την παλιά κάσμπα (οχυρωμένη πόλη – φρούριο) να χαϊδεύει τον Ατλαντικό και να σου φέρνει στο νου τις ορδές των πειρατών που κατοικούσαν κάποτε σε αυτήν. Στην συνέχεια πιάσαμε τα βουνά του βορά και ο νεκρός χρόνος της πολύωρης διαδρομής για την Chefchaouen γέμισε με το διάβασμα των σημειώσεων μου.
Λοιπόν, τον 15ο αιώνα οι καθολικοί μονάρχες της Ισπανίας Φερδινάνδος και Ισαβέλλα θέλοντας να δημιουργήσουν ένα καθαρό ρωμαιοκαθολικό κράτος εξόρισαν όλους τους Μαυριτανούς και τους Εβραίους από την Ιβηρική χερσόνησο. Πολλοί από αυτούς αναζήτησαν καταφύγιο σε αυτή την ορεινή περιοχή του Μαρόκου όπως και σε όλη την τότε οθωμανική αυτοκρατορία. Την εποχή εκείνη εγκαταστάθηκαν και στη Θεσσαλονίκη περίπου είκοσι χιλιάδες Εβραίοι.
Αυτή η εκπληκτική μικρή πόλη-φρούριο χτίστηκε από Μαυριτανούς και Εβραίους εξόριστους πάνω στα όρη Rif του βόρειου Μαρόκου, στην προσπάθεια τους να αποφύγουν τις πορτογαλικές επιδρομές. Αυτό που κάνει ξεχωριστή αυτήν την πόλη είναι η …νησιώτικη αρχιτεκτονική της που είναι ποτισμένη με έναν μπλε καμβά. Οι πενήντα αποχρώσεις του μπλε βρίσκονται απλωμένες πάνω σε κάθε τι που υπάρχει στην πόλη αυτή. Στους δρόμους, στα παράθυρα, στους τοίχους, στις πόρτες, στις γλάστρες, στις σκάλες, ακόμα και στο νεκροταφείο τους όλα είναι μπλε. Παρά την προσέλκυση πολλών τουριστών η Chefchaouen καταφέρνει μέχρι σήμερα να κρατήσει τον αναλλοίωτο χαρακτήρα της και την αυθεντικότητα της.
Photo 5,6
Για να την απολαύσετε, πρέπει να μην την επισκεφτείτε την υψηλή τουριστική περίοδο κατά την οποία πλακώνουν οι ευρωπαίοι και ιδιαίτερα οι Γάλλοι που την θεωρούν ακόμα προτεκτοράτο τους.
Όπως και να έχει το πράγμα, όποτε και να πάτε σας συνιστώ να σηκωθείτε από τα άγρια χαράματα και να χωθείτε στα δαιδαλώδη στενά της μεντίνας (παλιά πόλη), όταν η πόλη ακόμη κοιμάται. Αυτές τις ώρες, τις ήσυχες και μοναχικές, μπορείτε να δείτε την ομορφιά κάθε τόπου χωρίς τα «κοπάδια» των επισκεπτών να μπλέκονται στα πόδια σας.
Με τις πρώτες ακτίνες του ήλιου που το φως είναι μαλακό θα έχεις τα καλύτερα φωτογραφικά κλικ και όταν ο ήλιος σηκωθεί για τα καλά και αρχίσουν να καταφθάνουν τα γκρουπ, εσύ επέλεξε να αποσυρθείς από το σκηνικό, πηγαίνοντας για το πρωινό καφεδάκι σου στην κεντρική πλατεία της μεντίνας Outta El Hammam, καταστρώνοντας το πλάνο της επόμενης ημέρας.
Αφού απολαύσαμε το καφεδάκι μας χαζεύοντας την περατζάδα της πλατείας, φορέσαμε το… φέσι μας και αναχωρήσαμε για την γενέτειρα του φεσιού την ιστορική Fes ή Fez.
Η πόλη μέχρι το 20ό αιώνα, ήταν η μοναδική πηγή προμήθειας του παραδοσιακού καπέλου όλου του μουσουλμανικού κόσμου και ιδίως της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το γνωστό σε όλους μας φέσι από την οποία πήρε και το όνομα του.
Η Fez είναι μια περίκλειστη πολιτεία με ιστορία 1.200 χρόνων. Η Μεδίνα (παλιά πόλη εντός των τειχών) είναι η μεγαλύτερη του αραβικού κόσμου με πληθυσμό 80.000 κατοίκων σε μόλις δύο τετραγωνικά χιλιόμετρα γης. Με ρυμοτομία λαβυρίνθου θεωρείται η πιο μεγάλη αστική περιοχή χωρίς αυτοκίνητα σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα 9.500 «σουκς» (στενά δρομάκια) αποτελούν ένα λαβύρινθο. Καθένα από τα οποία παίρνει το όνομά του από το προϊόν που διακινείται σ’ αυτό. Επίσης οι διάφορες συντεχνίες δίνουν τα δικά τους ονόματα στα σούκς όπως π.χ. το «σουκ» των μαραγκών , των σιδεράδων, των χρυσοχόων, των υφασμάτων, των δερμάτων, των μπαχαρικών, και τόσα πολλά ακόμα που δεν χωράει ο νους σας.
Ο λόγος που ταξίδεψα για πρώτη φορά στην Fez πριν από πολλά χρόνια ήταν το βιβλίο του Λιβανέζου συγγραφέα Αμίν Μααλούφ, «Λέων ο Αφρικανός» το οποίο περιγράφει με λεπτομέρεια την ξακουστή Fez του16ου αιώνα.
Η ιερή πόλη της Φεζ ήταν μεγάλο επιστημονικό και θρησκευτικό κέντρο και προσέλκυε επιστήμονες, μελετητές και φιλόσοφους από όλον τον τότε γνωστό κόσμο.
Περιπλανηθήκαμε δυο μερόνυχτα στα σοκάκια της παλαιότερης μεντίνας του Μαρόκου βλέποντας τα ζωντανά και πολύβουα παζάρια της, τις σκοτεινές γειτονιές της, τα παλιά χαμάμ και τα δεκάδες τζαμιά και ιεροδιδασκαλεία. Το σίγουρο είναι ότι όσο και να προσέξεις, χάνεις τον προσανατολισμό σου μέσα στον λαβύρινθο των σούκς και πας …προς το άγνωστο.
Μη ξεχνάς ότι είσαι σε μια χώρα του Μαγρέμπ (περιοχή της Βορειοδυτική Αφρικής) και η λέξη Μαγρέμπ στην αραβική γλώσσα σημαίνει «πηγαίνοντας προς το άγνωστο». Η λέξη αυτή, ως ιαχή, αποτελούσε το σύνθημα των Αράβων κατακτητών που έρχονταν από την ανατολή.
Μετά το πρωινό αναχωρήσαμε για τον νότο με σκοπό να διανύσουμε 500 χλμ. για να φτάσουμε στην έρημο Σαχάρα.
Δεν νοείται να ταξιδέψεις στις χώρες του Μαγρέμπ και να μην κοιμηθείς στην αγκαλιά της «ξανθιάς Σαχρά». Η έρημος Σαχάρα πήρε το όνομα της από την λέξη «Σαχρά» που στη διάλεκτο των Βερβέρων σημαίνει «ξανθιά έκταση».
Photo 11,12
Μέσω της οροσειράς του Άτλαντα που είναι πνιγμένη από δάση με κέδρους, περάσαμε από μικρά βερβέρικα χωριά και διασχίσουμε εντυπωσιακά φαράγγια. Το απόγευμα πιάσαμε τη … μεγάλη παραλία. Αφήσαμε το αυτοκίνητο έξω από το μικρό χωριό Merzouga και με τη βοήθεια των ντόπιων Βερβέρων ανεβήκαμε στις καμήλες και μπήκαμε στην έρημο Σαχάρα. Μετά από μια ώρα περίπου, λίγο πριν τη δύση του ηλίου, φτάσαμε στους αμμόλοφους Chebbi όπου το σκηνικό της μητέρας φύσης είχε ήδη στηθεί.
Φανταστείτε τις καμήλες χαλαρές να ξαποσταίνουν ξαπλωμένες πάνω στον αμμόλοφο και οι βερβέροι οδηγοί τους σε πρώτο πλάνο να κουβεντιάζουν ανέμελα μεταξύ τους. Για φόντο υπήρχε το κοκκινοκίτρινο χρώμα του ουρανού. Την ώρα που έδυε ο ήλιος κυριαρχούσε στον ουρανό ένα βαθύ σκοτεινό γαλάζιο χρώμα.
Μέσα στην απεραντοσύνη της ερήμου, τη χρωματική πανδαισία της Δύσης και του ουρανού, και την απόλυτη ησυχία, νιώθεις την επίδραση του πιο αποτελεσματικού φυσικού ηρεμιστικού .
Όταν έπεσε ο ήλιος κατασκηνώσαμε στο camp που είχαν στήσει οι Βέρβεροι οδηγοί μας. Το βράδυ μας ετοίμασαν το φαγητό και στην συνέχεια χαλαρώσαμε γύρω από την φωτιά απολαμβάνοντας βερβέρικα τραγούδια κάτω από τον έναστρο ουρανό της ερήμου.
Την επόμενη ημέρα είχαμε πρωινό εγερτήριο για να απολαύσαμε την ανατολή του ηλίου από τα βάθη της ερήμου και στην συνέχεια πήραμε τον δρόμο της επιστροφής. Διασχίσαμε την κοιλάδα Dadès, είδαμε το φαράγγι Todra και συναντήσαμε δεκάδες βερβέρικους χωμάτινους οικισμούς στην καρδιά της κοιλάδας των «Χιλίων Κάσμπα». Διανυκτερεύσαμε στην Ouarzazate και νωρίς το πρωί της επόμενης ημέρας πήραμε τον δρόμο για τον τελικό μας προορισμό το Marrakech. Στην διαδρομή σταματήσαμε στην ποιο εντυπωσιακή κάσμπα (οχυρωμένο καστροχώρι) του Μαρόκου, την χωμάτινη Ait-Ben-Haddou του11ου αιώνα.
Η Ait-Ben-Haddou όπως και άλλες πόλεις του Μαρόκου, έχει χαρακτηριστεί από το 1987 μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO, και ο λόγος για τον οποίο έγινε γνωστή είναι οι ταινίες του Χόλιγουντ όπως «ο Μονομάχος», «ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ» και «ο Λόρενς της Αραβίας» που την χρησιμοποίησαν ως φυσικό σκηνικό.
Από το πολύβουο Marrakech αναχωρήσαμε λίγες μέρες πριν κοπούν οι αεροπορικές συνδέσεις λόγο Covid-19 και η αλήθεια είναι ότι γύρισα με ανάμικτα συναισθήματα.
Το Μαρόκο είναι μια όμορφη χώρα αλλά αρκετά φτιασιδωμένο πια για τα δικά μου ταξιδιωτικά γούστα. Είναι πολύ «της μόδας» και μαζεύει πολύ κόσμο, γεγονός που δεν αφήνει χώρο για τίποτα το αυθεντικό. Τα πάντα είναι φτιαγμένα έτσι ώστε να υπηρετούν τον απαιτητικό και βιαστικό τουρίστα που θέλει να πάρει μια γεύση εξωτικής Ανατολής. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να βρεις αυθεντικές γωνιές μακριά από τα σμήνη των εισβολέων. Συνήθως όταν επιστρέφω σε μια «παλιά αγαπημένη» μετά από πολλά χρόνια και βλέπω τις αλλαγές, ο έρωτας μου «τελειώνει» με πόνο.
Πέτρος Τριανταφυλλίδης
