Της Αγιάς Βαρβάρας σήμερα, μεγάλη η χάρη της… Όπως κάθε χρόνο τέτοια μέρα, έτσι και φέτος οι ανθρακωρύχοι θα πάνε στη δουλειά αλλά δεν θα δουλέψουν γιατί είναι η γιορτή της προστάτιδάς τους. Στις εγκαταστάσεις θα πραγματοποιηθεί αγιασμός και θ’ ακολουθήσει κέρασμα. Καραμέλες και κονιάκ… Πότε τους πήρε η Αγιά Βαρβάρα υπό την προστασία της, οι ανθρακωρύχοι της Καλογρέζας δεν ξέρουν να πουν. Έτσι το βρήκανε απ’ τους προηγούμενους κι έτσι το συνεχίσανε. Η παράδοση αυτή στην Ελλάδα έχει τις ρίζες της στις αρχές του 20ου αιώνα. Λένε πως οι εργαζόμενοι στα μεταλλεία του Λαυρίου ήταν οι πρώτοι, που μπήκαν κάτω απ’ τη σκέπη της Αγίας…
Ο Κωνσταντής, πολλά-πολλά με τους παππάδες δεν είχε, τους απόφευγε όπως ο διάολος το λιβάνι. Άμα έβλεπε παπά στο δρόμο, έστριβε για να μην ανταμωθούνε και, όταν αυτό δεν ήταν μπορετό, μόλις ο παπάς περνούσε από δίπλα του, αυτός έσκυβε κρυφά κι έφτυνε στον κόρφο του. Άθεος όμως δεν ήταν. Μπορεί να μην πατούσε στην εκκλησιά αλλά πίστευε στο Χριστό και στην Παναγιά κι όποτε τα έβρισκε μπαστούνια, δεν ντρεπόταν να τους φωνάξει. Μερικές φορές, άμα τον έφερνε ο δρόμος του άναβε κερί στο εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων που ήταν δίπλα στις γραμμές του τρένου. Έτσι είναι. Δεν γίνεται ο ανθρακωρύχος να μην πιστεύει σε κάτι, όταν ανά πάσα στιγμή κινδυνεύει να θαφτεί ζωντανός κάτω απ’ το χώμα.
Ο Τζόνης, που είχε δουλέψει στην Αμερική, έλεγε στην παρέα πως κι εκεί, έχουν την Αγιά Βαρβάρα για προστάτιδά τους. Είχαν χτίσει κι είχαν αφιερώσει σε αυτή πολλά εκκλησάκια, σε όλη την έκταση της κοιλάδας με τα ορυχεία. Οι γεροντότεροι, μάλιστα, λέγανε ότι τα παλιά χρόνια οι εργάτες δεν έπιαναν δουλειά, αν πρώτα δεν προσεύχονταν ομαδικώς. Ο Κωνσταντής, πάντως την Βαρβάρα την λάτρευε και ας μην ήταν αγία. Δέκα χρονών κοριτσάκι ήταν πια, είχε γεννηθεί μέσα στις φλόγες του μεγάλου πολέμου. Αυτός ήταν μακριά κι είχε μάθει το χαρμόσυνο νέο μετά από μέρες, όταν το γράμμα έφτασε στο μέτωπο. Σαν έγινε η συνθηκολόγηση και γύρισε στο σπίτι, η γυναίκα του είχε δώσει όνομα στο μωρό.
Εκείνος άλλο είχε κατά νου, το όνομα της μάνας του της Τριανταφυλλιάς όμως η Θοδοσιά του εξήγησε ότι είχε τάξει τη μικρή στην αγία, από τότε, που δούλευε στην Εριουργία του Κυρκίνη. Μια μέρα, είπε, στο εργοστάσιο είχαν φέρει μια εικόνα της Αγιάς Βαρβάρας. Ήταν έργο φυλακισμένων, δουλεμένη όλη πάνω σε χρυσό. Στη κλήρωση που έγινε κέρδισε ο δικός της ο λαχνός. Τότε ήταν που έδωσε την υπόσχεση την υπόσχεση: «Βοήθα Αγιά Βαρβάρα μου να αποκτήσω μια κόρη και θα της δώσω τ’ όνομά σου». Λίγους μήνες μετά έπιασε παιδί. Σύντομα το σπιτικό τους είχε δυο Βαρβάρες. Μια στα εικονίσματα και μια στην κούνια…
Απόσπασμα από το βιβλίο του Κώστα Χαλέμου, Βάρδα Βουλιαμέντο- Στα λιγνιτωρυχεία Καλογρέζας
